Nükleer santrallerin uranyum gereksinimi Karadeniz’den karşılanabilir

ANKARA – 67aydinhaber – UTKU ŞİMŞEK – Hacettepe Üniversitesi (HÜ) Kimya Kısmı Konuk Öğretim Üyesi Prof. Dr. Olgun İnanç, “Dünya denizlerindeki homojen uranyum konsantrasyonu 3,3 ppb, Karadeniz'de bu oran 7 ppb. Biz doğal olarak dünyaya nazaran yüzde 100 daha varlıklı uranyum içeren bir suyla karşı karşıyayız. Herkesin yüzde 100 zenginleştirmek için uğraşacağı adımları tabiat bize vermiş durumda.” dedi.

AA muhabirine çalışmaları hakkında değerlendirmelerde bulunan İnanç, gücün, dünyanın en değerli sorunu olduğunu ve bunun pak yollarla temin edilmesi gerektiğini lisana getirdi.

Güven, fosil yakıtların hava kirliliği, iklim değişikliği üzere problemleri beraberinde getirdiğini işaret ederek yenilenebilir gücün kıymetine dikkati çekti.

Rüzgar türbini, güneş paneli üzere yenilenebilir güç teknolojilerinin süratle geliştiğini belirten İtimat, büyük güç gereksinimleri için bunların katkısının düşük olduğunu söz etti. Prof. Dr. İtimat, nükleer güçte sera gazı tesirinin bulunmadığını, nükleer teknolojilerin güç kahrına tahlil olabileceğini kaydetti.

Japonya'nın güç bakımından yerleşik kaynağı olmadığını, münasebetiyle bu husustaki dışa bağımlılığını bitirmek için çeşitli çalışmalar yürüttüğünü aktaran İnanç, Japonya'nın, deniz ve okyanuslarda bulunan uranyumu toplamak için yaptığı çalışmaların sonucunda bunu başardığını, bu çalışmaları yerinde incelediğini söyledi.

– “Geliştirdiğimiz 'adsorbent' uranyumun yüzeyini tutuyor”

Denizler ve okyanuslardaki uranyum ölçüsünün sabit olduğunu ve homojen yayıldığını anlatan İnanç, 1 milyar su molekülü içinde 3 molekül uranyum bulunduğunu ve bu oranın 3,3 ppb olarak isimlendirildiğini vurguladı.

Deniz ve okyanuslardaki uranyumun kazanımına dair en ağır çalışmaların Takasaki İleri Radyasyon Araştırma Enstitüsünde yapıldığını lisana getiren İtimat buradaki bilim insanlarıyla yaptığı ortak çalışmalara ait şöyle bilgi verdi:

“Oraya tekraren gittim. Kendi öğrencilerimi de gönderdim ve biz de bu çalışmalara katıldık. Gerçekten çok yüksek oranda uranyum ve vanadyum tutan 'adsorbent' dediğimiz dokumasız kumaş geliştirdik. Bunlar, deniz suyuna salınıyor ve deniz suyundaki uranyumun yüzeyini tutuyor. Ekseriyetle 20-30 gün deniz suyunda tutuluyorlar. Çıkarıldıktan sonra asit yıkaması dediğimiz bir usulle tutulan uranyum geri kazanılıyor. Böylece adeta denizlerde ve etrafımızda var olan uranyumu sağmış, toplamış oluyoruz.”

Kara modüllerinde var olan uranyumun çıkarılmasının çok zahmetli ve etraf açısından ziyanlı usuller olduğuna dikkati çeken İtimat şunları kaydetti:

“Önemli olan bunu ekonomik olarak çıkaracak bir seviyeye gelmek. Gerçekten o iktisada de gelindi. Bu konuda en çok çalışan ikinci ülke olan Amerika Birleşik Devletleri'nde çok meşhur bir laboratuvar vardır, Oak Ridge National Laboratory. Oradaki araştırmacılar, artık ekonomik manada bütün yol ve prosedürlerini belirlemiş durumda. Artık artık bu bir gerçek yani karalardan çıkarılan uranyumun bedeli ile deniz suyundan çıkan uranyumun bedeli neredeyse birbirine yakın hale gelmiştir.”

– “Karadeniz'de onlarca yıl yetecek uranyum var”

Prof. Dr. İtimat, denizler ve okyanuslarda yer alan uranyumun, kurulacak tesisler sayesinde çarçabuk çıkarılabileceğini belirterek “Dünya denizlerindeki homojen uranyum konsantrasyonu 3,3 ppb'dir, Karadeniz'de bu oran 7. Biz doğal olarak bütün dünyaya nazaran yüzde 100 daha güçlü bir uranyum içeren suyla karşı karşıyayız. Herkesin yüzde 100 zenginleştirmek için uğraşacağı adımları tabiat bize vermiş durumda.” halinde konuştu.

Türkiye'nin nükleer gücün kullanımına dair önemli adımlar attığına dikkati çeken İtimat, “Yakında Akkuyu'daki santralimiz çalışmaya başlayacak. Bir müddet sonra bize yakıt muhtaçlığı kelam konusu olacak. Bu uranyum için de ne yazık ki yurt dışına bağlı olacağız. Halbuki Karadeniz'de, açılacak nükleer santrallerle birlikte onlarca yıl yetecek kadar uranyum var.” diye konuştu.

Geliştirdikleri sistemi direkt Karadeniz'de denemediklerini, lakin tüm şartları sağlayan laboratuvar ortamında çalıştıklarını vurgulayan İtimat şöyle devam etti:

“Biz laboratuvarda deniz suyunu sentetik olarak hazırlayıp o kompozisyonlarda bunun üzerinden tutmaları gerçekleştirdik. Fikri Japonlardan aldığımızı söylemek durumundayım. Zira onların yıllardır üzerinde çok büyük gruplarla çalıştığı bir husus. Benim onlarla olan yıllardır beraberliğim sonucunda da bu hususa ilgi duydum. Bilhassa de Karadeniz'deki bu zenginliği duyunca bu bizim geleceğimiz için kıymetli diye düşündüm. Zira önünde sonunda biz nükleer santralleri işletmek durumundayız ve muhtaçlığımız var.”

– “Uranyum olmazsa olmaz”

Yaptıkları çalışmayı yayımladıklarını ve bunun memleketler arası 20'den fazla bilimsel mecmuada yer aldığını aktaran İnanç, “Benim ümidim bizim laboratuvar altyapısı olarak geliştirdiğimiz bu gereçleri, en azından bir pilot tesis olarak Karadeniz'de uygulayabilmemiz.” dedi.

Prof. Dr. İtimat, Karadeniz'deki uranyum oranından kaynaklı olarak avantajlı bir pozisyonda olunduğunu belirterek “Ama bir pilot tesiste çalışma yapmadan bunun ekonomik fizibilitesi hakkında bir şey söylemem mümkün değil. Lakin şu çok kıymetli, biz santrallerimizi kurduktan sonraki güç gereksinimimiz meydanda. Uranyum, olmazsa olmaz olan bir şey. Yurt dışındaki kaynaklardan alacağımıza kendimiz bunu katiyen çok stratejik bir husus olarak geliştirebiliriz.” açıklamasında bulundu.