Sarsıntı bölgesinde incelemelerde bulunan akademisyenler müşahedelerini paylaştı

DÜZCE – 67aydinhaber – ÖMER ÜRER – Düzce Üniversitesi Zelzele Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Mehmet Emin Arslan, Kahramanmaraş merkezli sarsıntıların akabinde bölgedeki incelemelerine ait, “Dükkan katlarının yüksek olması, buradaki duvarların kaldırılması, dışarıdan yapılan müdahaleler, yapıdan kolon eksiltme üzere mevzular kelam konusu. Bunlar yıkımın gelmesinin sebeplerinden.” dedi.

Türkiye Ulusal Risk Kalkanı Modeli Şura Üyesi de olan Arslan, 6 Şubat'taki sarsıntıların akabinde Düzce, Karadeniz Teknik ve Sakarya üniversitelerinden 21 kişilik akademisyen heyetiyle bölgeye gitti.

Arslan, beraberindeki heyetle yüklü olarak Gaziantep, Kahramanmaraş, Adıyaman ve Hatay'da bir ay boyunca incelemelerde bulundu.

Doç. Dr. Arslan, AA muhabirine, bölgedeki müşahedelerinde 2018 sonrası yapılan binaların hasar almalarına karşın ayakta kaldığını gördüklerini söyledi.

Gaziantep merkezde de yönetmeliğe uygun yapılan binaların 23 Kasım 2022'de yaşanan Düzce zelzelesinden daha az hasar aldığının söylenebileceğini belirten Arslan, “Burada en kıymetli faktörlerden biri yeniden taban zira Gaziantep'in belirli bir kısmı kayalık, hasar hudutlu kalmış durumda. Pazarcık ve Elbistan tarafına gittiğimizde o bölgenin ovada yerleştiğini görüyoruz ve bölgede hasarlar çok besbelli.” diye konuştu.

Arslan, zelzeleye sağlam yapı dizaynında bilinen bahislerin uygulanmamasından kaynaklı hasarların çok besbelli olduğunu anlatarak, şöyle devam etti:

“Bilgisiz yahut eksiğimiz olan mevzular değil. Yalnızca uygulamayla alakalı tepki almamamızdan kaynaklı hasarları belirledik. Dükkan katlarının yüksek olması, buradaki duvarların kaldırılması, dışarıdan yapılan müdahaleler, yapıdan kolon eksiltme üzere mevzular kelam konusu. Bunlar yıkımın gelmesinin sebeplerinden. Birden fazla yapıda geniş çıkmaların olması, tekrar yıkımın derecesini artırmış durumda. Yapı dizaynının temel unsurlarına uyduğumuz vakit yıkımın ne kadar sonlu kaldığını, bu hasarların ne kadar limit seviyede kaldığını alanda gözlemledik. Yıkılan yapılardan birçoğu 1999 öncesi yapı kontrolden geçmemiş, yapıda kullanılan gereçlerin küçük ve makûs olması, yıkımın ve yaşanan can kayıplarının bu seviyede olmasının sebeplerinden.”

– “Risk taşıyan yapıların süratli halde stoktan uzaklaştırılması gerekir”

Depremde düşey ivmelerin çok yüksek olduğuna dikkati çeken Arslan, “2018'e kadar düşey ivmeleri dikkate almadan binaları yapılandırıyorduk. Yapılarımız bu bölgede çok yüksek manada düşey ivmelere maruz kaldı. Birtakım yapılar yatay ötelenme yapmadan, düşey ivme tesiriyle basınç kırılmasıyla çöktü. Pazarcık'taki ivmeler 0,90 iken bu, yer büyütmeleriyle birlikte Hatay'a gittiğinizde 1,37'lere çıkıyor. Bunlar çok yüksek sayılar. İnşaat mühendisleri olarak projede boyutlandırmada dikkate aldığımız kıymetlerin çok üzerinde. Yapıların burada kullanım dışı kalması beklediğimiz bir şey lakin istemediğimiz bir şey, yapıların toptan göçmesi ve can kaybının olması.” tabirlerini kullandı.

Arslan, çok büyük ve yaygın bir afet yaşandığına işaret ederek, “Çok büyük can ve mal kayıplarımız var. Bunun önüne geçmenin tek yolu bilim. Bilime güvenerek denetimli halde kontrol düzeneğinin çalıştığı uygun yere yapılacak yapılara gereksinimimiz var. Mevcut yapıların süratli formda yenilenmesi, risk taşıyan yapıların süratli halde stoktan uzaklaştırılması gerekir.” değerlendirmesinde bulundu.