Barüdeki̇ “Bi̇li̇m Tari̇hi̇ Usturlab Çalıştayı” Yoğun Bi̇r Katılımla Gerçekleşti̇ri̇ldi̇

Bartın Üniversitesinde (BARÜ) Utrecht Üniversitesinden Prof. Dr. Jan P. Hogendijk, Msc. Wilfred de Graaf ve Tom Reijngoudt’un katılımıyla düzenlenen çalıştay yoğun ilgi gördü.

Bartın Üniversitesi (BARÜ) Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü tarafından “Bilim Tarihi Usturlab Çalıştayı” düzenlendi. Kutlubey Yerleşkesi Kütüphane Konferans Salonunda gerçekleştirilen çalıştaya öğrenciler ve akademisyenler yoğun ilgi gösterdi. İki gün süren çalıştay, Felsefe Bölümü Öğretim Üyesi ve Bilim Tarihi Anabilim Dalı Başkanı Dr. Öğretim Üyesi İrem Aslan Seyhan’ın konuşmasıyla başladı.

Ünlü matematik tarihçisi Prof. Dr. Jan P. Hogendijk bilgiler verdi

Çalıştayın ilk oturumunda Utrecht Üniversitesi Matematik Bölümünden ünlü matematik tarihçisi Prof. Dr. Jan P. Hogendijk, “Usturlab ve Yapımı Hakkında: Takiyüddin ibn Ma’ruf” adlı konuşmasını yaptı.

Prof. Hogendijk bu konuşmada katılımcılara 16. yüzyılda yaşamış ve İstanbul’daki gözlemevinin müdürlüğünü yapmış bir Osmanlı astronomu olan, Takiyüddin ibn Ma’ruf hayatı ile ilgili bilgiler vererek onun usturlap yapımı ile ilgili eserini tanıttı.

Prof. Hogendijk, Takiyüddin’in kendi el yazısıyla yazılmış olan nüshanın bugün Kandilli Rasathanesi kütüphanesinde mevcut olduğundan da bahsederek Türk bilim tarihinin ve kültür mirasının yeni nesiller tarafından anlaşılmasının önemli olduğunu vurguladı.

İlk oturumun sonunda Prof. Hogendijk’a, BARÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Sedat Yazıcı tarafından katkıları dolayısıyla teşekkür belgeleri takdim edildi.

Msc. Wilfred de Graaf, “Usturlabın Kullanımı” başlıklı konuşmasını yaptı

İlk günün ikinci oturumda Msc. Wilfred de Graaf’ın “Usturlabın Kullanımı” hakkındaki konuşmasıyla başladı. Konuşmasına usturlabı tanıtarak başlayan Graff, “Usturlab, Güneş’in ve yıldızların Dünya etrafındaki görünür hareketlerinin görselleştirilebildiği taşınabilir bir astronomik alettir” dedi.

Çalıştayda katılımcılara İstanbul enlemi için tasarlanmış birer usturlap modeli ve çalışma kâğıtları dağıtılarak gruplar halinde zamanı belirleme, Güneşin ve yıldızların konumlarını ve yönlerini bulma üzerine alıştırmalar yapıldı.

Tom Reijngoudt “Ebcet Rakam Sistemi”ni anlattı

Çalıştayın ikinci gününde ise Tom Reijngoudt tarafından “Ebcet Rakam Sistemi” isimli konuşma yapıldı. İslam medeniyetindeki bilim insanlarının ebced adı verilen Arap alfabetik sayı sisteminde sayıları yazma yöntemini öğretildiği oturumda, ayrıca Takiyüddin’in usturlabı üzerinde bulunan ve ebced rakamları ile yazılmış sayılar okundu.

Daha sonra katılımcılardan birinci günün ilk oturumunda anlatılan Takiyüddin’in metnindeki astronomik tablolarda bulunan ve 60’lık sistemde yazılmış ebcet rakamlarını okumaları istenerek doğru cevaplar iletildi.

Çalıştay, emeği geçenlere teşekkür belgelerinin verilmesiyle son buldu.