Karabük BİLSEM öğrencileri uzayda besin eserleri yetiştirmek için yapılan deneylere katılıyor

KARABÜK – 67aydinhaber – ORHAN KUZU – Karabük Bilim ve Sanat Merkezi (BİLSEM) öğrencileri, NASA'nın 2022-2023 eğitim öğretim yılı Vatandaş Bilim projelerinden “Growing Beyond Earth (GBE-Dünya Ötesinde Büyüme)” projesi kapsamında uzayda besin eserleri yetiştirmek için yapılan deneylere katılıyor.

NASA tarafından 7 yıldır yürütülen projeye müracaatları kabul edilen Karabük BİLSEM öğrencileri, uzayda besin mahsulleri yetiştirmek için teknolojiler geliştiren bilim beşerlerine data akışı sağlıyor.

Proje süreci tamamlandığında öğrenciler, raporlarını memleketler arası bir sempozyumda İngilizce olarak sunacak.

– “Projeye Türkiye'den birinci okul olarak dahil olduk”

Merkezin fen bilimleri öğretmeni Hanife Kılıç, AA muhabirine, NASA ve Fairchild Tropical Botanic Garden iş birliğinde yürütülen projeye Türkiye'den birinci okul olarak katıldıklarını söyledi.

Proje kapsamında NASA'nın kendi bünyesinde yaptığı uzay araştırmalarına bilgilerle dayanak sağladıklarını aktaran Kılıç, öğrencilerin NASA'nın kendilerine gönderdiği büyüme odası, 3 çeşit bitki tohumu, özel toprak karışımı ve gübreyle ekim yaptıklarını söz etti.

Kılıç, çalışma sürecine değinerek, “Öğrencilerimiz birinci defa katılan okullarla özel olarak yapılan protokol kapsamında 49 günlük deneme sürecinde. Bu deneme sürecinde bitkilerin uzunluklarını, büyüme odasındaki sıcaklığı, nem durumunu ve bitkilerin yaşama durumlarını, süreçte yaşadığımız aksaklıkları, ne kadar su verdiğimizi, bütün bunları öğrencilerimizle e-tabloya kaydediyoruz.” diye konuştu.

– “Sağladığımız datalar epeyce kıymetli”

NASA'nın bilim insanlarının, kendilerinin hazırladığı e-tablodaki dataları alarak değerlendirdiğini lisana getiren Kılıç, şunları kaydetti:

“Tabii yalnızca bizim bilgilerimizi kullanmıyorlar. Bu yıl bizimle birlikte 300'den fazla okul bu projeye dahil edildi. Bu okulların neredeyse tamamı Amerika'da. Toplamda bütün bu bilgileri kıymetlendirerek bir sonraki dünya ötesinde büyüme projesi kapsamında yetiştirecekleri bitki çeşidine karar veriyorlar. Hasebiyle burada bizim sağladığımız datalar onlar için hayli değerli.”

Projenin sürdürülebilirliğinin değerine işaret eden Kılıç, “Öğrencilerimizle kendi lokal tohumlarımızı ekerek Türkiye'nin uzay araştırmaları konusuna da dayanağımız olmasını, süreçte lokal tohumlarımızın da bilgilerinin yer almasını istiyoruz.” dedi.

Kılıç, öğrencilerin bu araştırmayı Kennedy Uzay Merkezinde gerçekleştiren bilim insanlarıyla zoom toplantısı yaptığını, öteki iştirakçi öğrencilerle tanışma fırsatı da bulduğunu lisana getirdi.

Raporlama sürecinden sonra bu yıl için çalışmalarını tamamlayacaklarını, sonraki süreçte ise mahallî tohumlarla denemeler yapmak istediklerini belirten Kılıç, “Bu mevzuyu önemsiyoruz zira ülkemizin uzay araştırmaları için büyük bir katkısı olacağını düşünüyoruz. Kesin gayemiz bu istikamette.” tabirini kullandı.

– “Bitkilerin yetişmesini görmek beni heyecanlandırıyor”

Öğrencilerden Enes Ali Kayabaşı, projedeki hedeflerinin uzayda bitki yetiştirmek olduğunu söyledi.

Yapay toprakla üç çeşit bitki yetiştirdiklerini ve Amerika'dan gelen kite koyduklarını belirten Kayabaşı, bitkilerin yetişmesini görmenin kendisini heyecanlandırdığını anlattı.

Öğrencilerden Muhammed Ali Telli de çalışmalar yapıp elde ettikleri bilgileri kaydettiklerini ve 29 Nisan'da yapılacak sempozyuma hazırlandıklarını lisana getirdi.

Öğrencilerden Bulut Ozan Aziz, sempozyumun akabinde mahallî tohumları yetiştirmeyi hedeflediklerini kaydetti.